Privacyproblemen bij de NZa voor GGZ-patiënten
22 september 2022Allereerst, wat is er aan de hand?
Psychologen en psychiaters moeten van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) sinds 1 juli 2022 gedetailleerde gegevens over de psychische staat van hun patiënten aanleveren. Hiervoor moeten ze per patiënt vragenlijsten invullen – dit wordt ook wel de zorgvraagtypering genoemd. De patiënt hoeft hier geen toestemming voor te geven.
De NZa is de instantie die controleert of verzekeraars en zorgaanbieders in Nederland zich aan de regels houden. Daarom hebben zij zowel contact met zorgaanbieders, de overheid, en verzekeraars. Ze verzekeren ons ervan dat de informatie die gedeeld wordt geanonimiseerd is.
Waarom zijn de privacyproblemen bij de NZa een probleem?
De NZa wil met de zorgvraagtypering een beter overzicht krijgen van hoeveel zorg patiënten met vergelijkbare psychische problemen nodig hebben. Zo kunnen ze inschatten wat dit ongeveer kost, want sinds de invoering van het zorgprestatiemodel zijn daar problemen mee. Verzekeraars mogen van deze data gebruik maken voor het inkopen van zorg.
Veel behandelaren én patiënten hebben grote bezwaren tegen deze aanpak. Ze vrezen voor privacyproblemen en aantasting van het beroepsgeheim, vooral omdat de patiënten hier niet van op de hoogte worden gesteld.
Medische gegevens zijn erg gevoelig, en daarom bestaat er strenge privacywetgeving voor. Je gegevens mogen nooit zonder toestemming worden gedeeld. Het is belangrijk voor het vertrouwen tussen jou en je behandelaar dat wat je deelt ook echt geheim blijft.
Een grote database met gedetailleerde informatie over de angsten of seksuele problemen van patiënten is een goudmijn voor bijvoorbeeld zorgverzekeraars. Die hebben toch al al je declaraties en je hoofddiagnose. Dan is geanonimiseerde informatie makkelijk te herleiden.
Data dient altijd een doel
Daarnaast is het aanleggen van dit soort grote databases op zijn minst twijfelachtig. Want zelfs als er vandaag goede afspraken worden gemaakt over wat er wel en niet mee wordt gedaan, kan dat op een ander moment veranderen. Dit is ook mijn probleem met bijvoorbeeld het Spectrum 10k-project, waar ik eerder over schreef.
Data wordt nooit zonder reden verzameld. Het dient altijd een doel. Als het om medische gegevens gaat bestaat hier dan ook strenge wetgeving over. Ondanks dat de NZa een overheidsinstantie is, hebben ze niet zo’n goede juridische grondslag om dit te doen.
Hoe kun je bezwaar maken tegen de zorgvraagtypering?
Eigenlijk mag de NZa dit dus niet zo maar doen zonder jouw uitdrukkelijke toestemming. Toch doen ze het wel. Behandelaars kunnen ook niet zo maar besluiten om het niet te doen als ze hier bezwaar tegen hebben. Als ze geen of onjuiste informatie aanleveren riskeren ze een boete of dwangsom.
De NZa heeft een formulier op hun website staan wat je kan uitprinten en samen met je behandelaar kan invullen als je niet wilt dat je medische gegevens worden gedeeld. Deze kun je hier vinden.
Update na het schrijven van dit artikel:
De NZa heeft de verplichte aanlevering van gegevens uitgesteld naar 1 januari 2023 vanwege de klachten over privacyproblemen. Desondanks is het handig om nu alvast het privacyformulier in te vullen samen met je behandelaar.
Erg handige informatie die voor iedereen van belang is!