6 onbekende autistische eigenschappen
31 juli 2021Als we praten over autistische eigenschappen hebben we het vaak over dingen als stimmen, executieve functie, en sensorische gevoeligheid. Maar autisme is meer dan dat. In deze blog vind je daarom 6 autistische eigenschappen waar je waarschijnlijk nog nooit van hebt gehoord!
1. Echolalie
Echolalie is het dwangmatig herhalen of uitspreken van woorden of zinnen. Het komt ook voor bij onder andere Gilles de la Tourette en het schizofreniespectrum.
Er zijn twee soorten echolalie:
Onmiddellijke echolalie: het direct herhalen van een woord of zin van de gesprekspartner;
Uitgestelde echolalie: het uitgesteld herhalen van een woord of zin (uit een gesprek, maar ook bijvoorbeeld uit een liedje of van TV of van iets anders).
Echolalie is onschuldig, maar kan wel voor lastige situaties zorgen. Een van mijn echolalie-zinnetjes is ‘ik hou van jou’. Thuis roep ik het continu en mijn partner vindt het cute. Maar het is wel eens voorgekomen dat ik het nog maar net kon inslikken toen mijn manager naast me zat. Oeps.
In het geval van de zwarte autistische jongen Matthew Rushin is zijn echolalie zelfs tegen hem gebruikt om hem onrechtmatig te veroordelen tot 20 jaar gevangenisstraf.
2: Pathological Demand Avoidance
Pathological Demand Avoidance, oftewel PDA, is eentje die zeker niet in het rijtje van onbekende autistische eigenschappen moet ontbreken. Het wordt nog niet vermeld in de DSM, maar sommige wetenschappers geloven dat het een ‘subtype’ is van autisme. Ik vind dit zelf een wat problematische denkwijze, omdat ik eerder denk dat PDA het gevolg is van trauma wat je oploopt als autist in een neurotypische wereld, niet een eigenschap waar je mee geboren wordt.
PDA houdt in dat je extreme moeite hebt met het opvolgen van bevelen of dingen die van je worden gevraagd, ook als het dingen zijn die je eigenlijk leuk vindt. Dat kan zelfs leiden tot paniekaanvallen of meltdowns. Het is een van de redenen dat zo veel autisten verkeerd worden gediagnosticeerd met gedragsproblematiek.
Er wordt gespeculeerd dat PDA het gevolg is van angsten en/of van de druk van (onrealistische) verwachtingen op autistische mensen. Hierdoor krijgen ze extreme moeite met het loslaten van controle.
3: Hyperlexie
Een andere belangrijke uit het rijtje van onbekende autistische eigenschappen is hyperlexie. Hyperlexie is veel zeldzamer dan dyslexie, iets dat ook vaak voorkomt bij autistische mensen. Anders dan dyslexie wordt hyperlexie vrijwel alleen geassocieerd met autisme.
Hyperlectische mensen leren op een extreem jonge leeftijd lezen en lezen vaak heel erg snel. Ze hebben echter soms moeite met het daadwerkelijk begrijpen van woorden. Ook beginnen hyperlectische kinderen vaak pas later met praten.
Ik vermoed zelf dat ik ook hyperlectisch ben. Ik leerde lezen toen ik 4 was, en anderhalf jaar later las ik met de snelheid van een volwassene. Inmiddels kan ik in 1 dag alle drie de delen van The Lord of the Rings uitlezen.
Ik had geen spraakachterstand, maar wel de neiging om heel lang na te denken over mijn woorden en direct alles perfect willen zeggen. Ook had ik toen ik klein was soms moeite met woorden uitspreken. Dat kwam omdat ik ze alleen nog maar had gelezen en nooit gehoord. Toen ik klein was was mijn woordenschat groot, maar wist ik niet altijd wat ze precies betekenden.
4: Hypermobiliteit
Er wordt nog volop onderzoek gedaan naar dit onderwerp. Mega interessant wel! Het is gebleken uit een aantal studies dat autisme en hypermobiliteit een verband met elkaar hebben. Ook bindweefselaandoeningen die hypermobiliteit veroorzaken zoals de Ehlers-Danlos syndromen.
Moeders met EDS hebben een sterk verhoogde kans om autistische kinderen te krijgen. Ook is er een studie onder mannen met EDS gedaan waaruit dit verband bleek.
Er is nog niet voldoende onderzoek gedaan om autisme als mogelijk criterium te zien van EDS. Mijn eigen revalidatiearts en mijn psycholoog hebben wel beide aangegeven veel autisten met EDS of hypermobiliteitssyndroom te behandelen. Terwijl dit normaal gesproken aandoeningen zijn die maar bij 1 op de 2000 mensen voorkomen.
5: Moeite met het bepalen van je pijngrens
Veel autisten hebben door hun prikkelverwerking een andere pijngrens dan neurotypische mensen. Dat kan een heel lage of juist een heel hoge pijngrens zijn. Ook vertonen autistische mensen minder vaak of juist vaker ‘pijngedrag’. Dat zorgt er soms voor dat autisten minder vaak serieus genomen worden door dokters.
Mijn eigen pijngrens is extreem hoog. Hierdoor lijkt het vaak alsof er niets met me aan de hand is. Daarom heb ik begin dit jaar na een operatie ruim een maand met ernstige zenuwpijn rondgelopen. Zonder dat dit opgemerkt is door de chirurg. Ik moest vervolgens aan mijn psycholoog vragen waar een pijngrens hoort te zitten; zodat ik de signalen van mijn lichaam beter kon oppikken.
Bij andere autisten is dit soms andersom. Een aanraking met een verkeerde textuur of overprikkeling kan al heftige pijnreacties uitlokken.
6: Een vreemde zit-, sta- en lighouding
Een zintuig dat vaak wordt vergeten als we het over prikkelverwerking hebben is proprioceptie of positiezin. Dat betekent het vermogen om de positie van je lichaam en lichaamsdelen waar te nemen in relatie tot je omgeving. Klinkt ingewikkeld toch? Maar het verklaart eigenlijk heel veel.
Zelf vermoed ik dat dit onder andere de oorzaak is van bepaalde soorten stims. Maar het verklaart ook waarom zo veel autisten moeite hebben met grove of fijne motoriek. Blijkbaar zorgt het er ook voor dat je vaak vreemde zithoudingen of lighoudingen hebt. Daarmee zoek je in feite proprioceptieve prikkels op als je onderprikkeld bent.
Ik heb dit zeker. Ik kan echt niet normaal op een stoel zitten, en ik wandel zo’n beetje het hele bed door in mijn slaap. Dat vind ik erg irritant want ik heb daardoor altijd last van mijn rug. Gewoon met m’n benen recht zitten of liggen lukt me niet.
Andere onbekende autistische eigenschappen
Naast deze zes zijn er nog wel honderd meer autistische eigenschappen op te noemen. Misschien ga ik het daar over hebben in een later artikel! Zijn er autistische eigenschappen waar ik het over zou moeten hebben? Laat het me weten in de reacties!
PDA: ik herken dat wel her en der. Pathologisch is een groot woord. Ik heb het zelf altijd gekoppeld aan de wens om controle te hebben over je eigen leven. De grote wens om een lege agenda te hebben.
Wat is overigens de bron van je informatie?
Ben het helemaal met je eens! Sommige mensen met PDA noemen het ook wel Persistent Drive for Autonomy, wat ik eigenlijk een betere benaming vind 🙂
Mijn excuses, normaal gesproken voeg ik links toe naar mijn bronnen maar ik zie dat ik dat bij deze blog vergeten ben te doen. Hier zijn zwe alsnog, ik zal ze later ook linken in de blog zelf zodra ik daar tijd voor heb.
Echolalie: https://mens-en-gezondheid.infonu.nl/aandoeningen/173075-echolalie-herhalen-van-geluiden-woorden-of-zinnen.html
PDA: https://www.pdasociety.org.uk/#:~:text=PDA%20(Pathological%20Demand%20Avoidance)%20is,features'%20of%20a%20PDA%20profile.
Hyperlexie: https://web.archive.org/web/20150421074905/http://www.yale.edu/eglab/pdf/NewmanEtAl.pdf en https://www.webmd.com/children/what-is-hyperlexia
Hypermobiliteit en autisme: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6292952/ en https://www.spectrumnews.org/opinion/viewpoint/what-ehlers-danlos-syndrome-can-teach-us-about-autism/
Pijngrens: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7676593/#:~:text=Individuals%20with%20autism%20spectrum%20disorder,altered%20processing%20of%20pain%20stimuli. en mijn eigen ervaring 🙂
Proprioceptie: dit heeft onder andere te maken met de verhoogde kans op hypermobiliteit (zie eerdere bronnen) en sensorische gevoeligheden: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3754787/ en https://www.autisme.nl/wp-content/uploads/2018/10/lezing_sensorische_16_9_steven_nva_2015.pdf