Aspie Supremacy
3 april 2025Voor de verandering weer eens een artikel voor Autismeweek! Eigenlijk wilde ik ‘m gisteren plaatsen maar Wereld Autismedag is een vaak rare drukke en vermoeiende dag voor me en ik ben er niet aan toe gekomen.
Ik heb in het verleden al wel eens kort gepraat over aspie supremacy, maar eigenlijk is het een onderwerp wat een genuanceerde uitleg behoeft en waar zeker de laatste tijd veel discussie over is in de internationale autistische gemeenschap.
Daarom vind ik het belangrijk om dit ook naar de Nederlandse autistische gemeenschap te brengen, want ook hier zie ik veel aspie supremacy en maar weinig mensen die het benoemen of er over praten.
Wat is aspie supremacy?
Aspie supremacy is een term die gebaseerd is op Hans Asperger, en het voormalige aspergersyndroom wat naar hem is vernoemd. Hij was een Nazi-psychiater die autistische mensen opdeelde in functioneel en niet-functioneel.
Aspie supremacy is het geloof dat sommige autistische mensen beter zijn dan andere autistische mensen en/of beter zijn dan allistische (niet-autistische) of neurotypische mensen. Het is meestal gebaseerd op eigenschappen zoals communicatieskills, empathie, lage ondersteuningsbehoefte, normale tot hoge intelligentie, zonder andere bijkomende diagnoses, en meer.
Aspie supremacy is een vorm van validisme waar je als persoon met beperking validistisch bent naar andere groepen gehandicapte mensen. Het valt vaak samen met andere systemische privileges. Zoals bijvoorbeeld witheid en mannelijkheid of economisch ‘nut’. Het is daarom ook gekoppeld aan racisme, fascisme, eugenetica en kapitalisme.
Hoe ziet aspie supremacy eruit?
Aspie supremacy is meer dan denken “ik heb asperger. Daarom ben ik beter dan andere autistische mensen”. Het kan er op verschillende, soms subtiele manieren uitzien, ook zonder dat je het je zelf realiseert.
Bijvoorbeeld:
- Autistische mensen met ongewenste eigenschappen zoals hoge ondersteuningsbehoefte of verstandelijke beperking buitensluiten of op ze neerkijken;
- Gebruik van functioneringslabels;
- Denken dat autisme een volgende stap in de evolutie is of een superkracht;
- Zeggen dat autisme geen beperking is;
- Het diagnostische systeem of diagnostische tools af willen schaffen of het nutteloos vinden zonder een goed systeem in de plaats daarvan;
- Onnodige en onware generalisaties maken over waar alle autistische mensen beter in zouden zijn dan niet-autistische mensen;
- Afgeven, pathologiseren of dehumaniseren van allistische of neurotypische mensen;
- ….en meer
Concrete voorbeelden:
Ik heb zo veel mogelijk geprobeerd om onderstaande voorbeelden te anonimiseren tenzij ze afkomstig zijn van bekende auteurs of andere BN’ers. Ze zijn afkomstig uit verschillende online artikelen, social media posts en soms ook mijn eigen Instagram-comments.
Waarom is aspie supremacy schadelijk?
Aspie supremacy zorgt voor een hiërarchie tussen autistische mensen. Een hierarchie waar sommige eigenschappen als waardevoller worden gezien dan andere autistische mensen en allistische of neurotypische mensen.
Dit zorgt ervoor dat de autistische mensen met hogere ondersteuningsbehoeftes of eigenschappen die als ongewenst worden gezien, worden buitengesloten. En dat ze als minderwaardig worden gezien. Daarmee marginaliseer je een toch al gemarginaliseerde groep alleen maar meer.
Tegenover allistische en neurotypische mensen versterkt aspie supremacy wij/zij-denken, vergroot het het dubbele empathieprobleem en vermindert het wederzijds begrip en acceptatie.
Aspie supremacy is validistisch
Validisme als systeem kent waarde toe aan lichamen of geesten van mensen op basis van maatschappelijk geconstrueerde ideeën over normaalheid, productiviteit, wenselijkheid, intelligentie, uitmuntendheid en geschiktheid. Deze geconstrueerde ideeën zijn diep geworteld in eugenetica, anti-zwartheid, vrouwenhaat, kolonialisme, imperialisme en kapitalisme.*
Als mensen vanuit aspie supremacy bepaalde autistische mensen als waardevoller zien dan anderen of als waardevoller dan allistische of neurotypische mensen, ben je bezig in datzelfde systeem wat je eigenlijk zou willen afbreken. Het enige wat het doet is een nieuwe hiërarchie creeren waardoor nog steeds groepen mensen gemarginaliseerd worden.
En surprise: dit zijn de groepen autistische mensen die tóch al het meest gemarginaliseerd worden.
*Definitie van Talila Lewis
Waarom is aspie supremacy aantrekkelijk?
Ik kan goed begrijpen dat je als autistisch persoon trots wilt zijn op jezelf en de dingen die je hebt bereikt, zeker in een validistische wereld. Daar is ook op zich niets mis mee. Maar er is een verschil tussen dat, en neerkijken op andere mensen of ze afschilderen als minderwaardig.
Aspie supremacy kan ook een manier zijn om om te gaan met trauma, het zoeken naar validatie of een verlangen om ‘erbij’ te horen. Bijvoorbeeld als je buitengesloten of gediscrimineerd bent om je autisme. En nadat je zelf gemarginaliseerd bent, kan het aantrekkelijk lijken om de machtsdynamiek ‘om te keren’.
Maar uiteindelijk is het niet behulpzaam en versterkt het een systeem dat we eigenlijk zouden moeten afbreken.
Aspie supremacy afbreken
Als je actief bent binnen de autistische gemeenschap is het belangrijk om aspie supremacy te leren herkennen, je ervan bewust te zijn en het actief tegen te gaan. Zowel bij jezelf als bij anderen.
Dat kan bijvoorbeeld door:
- Jouw eigen autistische ervaringen te delen of daar trots op te zijn zonder te oordelen over anderen of generalisaties te maken;
- Jezelf accountable te houden en reflecteren op je eigen geïnternaliseerde overtuigingen;
- Naar verschillende autistische mensen te luisteren met verschillende ervaringen en ondersteuningsbehoeften en van ze te leren;
- Je uit te spreken als je aspie supremacy voorbij ziet komen;
- Solidair te zijn met alle autistische ervaringen en deze als gelijkwaardig zien aan elkaar;
- Stemmen te versterken van autistische mensen die minder worden gehoord, zoals autistische mensen met hoge ondersteuningsbehoefte of verstandelijke beperking, Zwarte autistische mensen, autististische mensen van kleur, en nonverbale autistische mensen.
Bronnen:
Voor dit artikel heb ik gebruik gemaakt en geleerd van het werk van de volgende mensen:
@blackspectrumscholar
@neuro_divers
@reberrabon_bon
@kaishawna_music
@sienna.stims
@livedexperienceeducator
@autizzticadvocate
@getaway_autist_mobile
@autisticgirlblog
@angry_autist
@diversity_in_neurodiversity
Talila Lewis